Maraton to jeden z najbardziej rozpoznawalnych i prestiżowych biegów długodystansowych, który stanowi wyzwanie zarówno dla amatorów, jak i profesjonalnych sportowców. Jego historia sięga czasów starożytnej Grecji, a współczesna forma biegu rozwijała się przez ponad sto lat. Dziś maratony odbywają się na całym świecie i przyciągają setki tysięcy uczestników.

W tym artykule poznasz fascynującą historię maratonu, dowiesz się, dlaczego jego dystans wynosi dokładnie 42 km i 195 metrów oraz jakie biegi należą do elitarnej serii World Marathon Majors. Sprawdzisz również aktualne rekordy świata i odkryjesz niezwykłe ciekawostki związane z tym legendarnym biegiem.

Warto zapamiętać

✅ Dystans maratonu wynosi 42 km i 195 metrów – jego długość została ustalona podczas igrzysk olimpijskich w Londynie w 1908 roku.

✅ Maraton wywodzi się ze starożytnej Grecji i nawiązuje do legendy o Filippidesie, który miał przebiec z Maratonu do Aten, by przekazać wiadomość o zwycięstwie.

✅ Seria World Marathon Majors obejmuje siedem najbardziej prestiżowych maratonów na świecie, a ich ukończenie daje tytuł Seven Star Finisher.

✅ Rekord świata mężczyzn wynosi 2:00:35 (Kelvin Kiptum, Chicago 2023), a kobiet 2:11:53 (Tigist Assefa, Berlin 2023).

✅ Maraton to nie tylko sport, ale również wydarzenie społeczne – wiele biegów odbywa się w celach charytatywnych i przyciąga tysiące uczestników z całego świata.

Historia i rozwój maratonu

Maraton to jeden z najbardziej wymagających i prestiżowych biegów długodystansowych, który wywodzi się ze starożytnej Grecji. Jego historia jest pełna legend i zmian, które doprowadziły do ustalenia dzisiejszego dystansu 42 km i 195 metrów.

Początki biegu maratońskiego

Według legendy greckiej, maraton nawiązuje do opowieści o Filippidesie, ateńskim posłańcu, który w 490 roku p.n.e. miał przebiec z pola bitwy pod Maratonem do Aten, aby przekazać wiadomość o zwycięstwie nad Persami. Po wypowiedzeniu słów „Cieszcie się! Zwyciężyliśmy!”, miał umrzeć z wyczerpania. Choć historyczna dokładność tej opowieści jest kwestionowana, legenda ta zainspirowała powstanie biegu maratońskiego.

Maraton stał się częścią pierwszych nowożytnych igrzysk olimpijskich w Atenach w 1896 roku. Dystans wynosił wtedy około 40 km, a pierwszym zwycięzcą był Spiridon Louis, który pokonał trasę w czasie 2 godzin, 58 minut i 50 sekund.

Rozwój dystansu

Początkowo dystans maratonu różnił się w zależności od zawodów. Dopiero podczas igrzysk olimpijskich w Londynie w 1908 roku ustalono oficjalną długość 42 km i 195 metrów. Zmiana była wynikiem przesunięcia startu do pałacu Windsor, aby rodzina królewska mogła obserwować początek biegu. Od 1921 roku dystans ten stał się standardem dla wszystkich oficjalnych maratonów.

Popularność i globalny rozwój

Maraton zyskał ogromną popularność na całym świecie. W 1897 roku odbył się pierwszy Boston Marathon, który stał się ikoną biegów długodystansowych i inspiracją dla wielu innych imprez. Dziś na świecie organizuje się setki maratonów rocznie, w których startują zarówno profesjonalni sportowcy, jak i amatorzy.

Współczesne maratony to nie tylko rywalizacja sportowa, ale także wydarzenia społeczne, charytatywne i kulturalne.

World Marathon Majors

Najbardziej prestiżową serią biegów maratońskich jest World Marathon Majors. W jej skład wchodzi obecnie siedem najsłynniejszych maratonów na świecie:

Tokyo Marathon
Boston Marathon
London Marathon
Berlin Marathon
Chicago Marathon
New York City Marathon
Sydney Marathon (dodany w listopadzie 2024, inauguracyjne wydarzenie odbędzie się 31 sierpnia 2025)

Udział i ukończenie wszystkich siedmiu biegów daje biegaczom prestiżową nagrodę Seven Star Finisher, która jest celem wielu maratończyków na całym świecie. Te biegi charakteryzują się doskonałą organizacją, bogatą historią i przyciągają zarówno elitarnych zawodników, jak i amatorów.

Rekordy świata w maratonie

Mężczyźni

Rekord świata: 2:00:35, ustanowiony przez Kelvina Kiptuma (Kenia) w Chicago, 8 października 2023 roku.
Poprzedni rekord: 2:01:09, ustanowiony przez Eliuda Kipchoge’a (Kenia) w Berlinie, 25 września 2022 roku.

Kobiety

Rekord świata: 2:11:53, ustanowiony przez Tigist Assefę (Etiopia) w Berlinie, 24 września 2023 roku.
Poprzedni rekord: 2:15:25, ustanowiony przez Paulę Radcliffe (Wielka Brytania) podczas Londyńskiego Maratonu w 2003 roku.

Inne istotne rekordy

Nieoficjalny rekord: Eliud Kipchoge przebiegł maraton w czasie 1:59:40 podczas projektu INEOS 159 Challenge w Wiedniu, 12 października 2019 roku. Wynik ten nie został uznany za oficjalny z powodu specjalnych warunków biegu.
Rekord Polski (mężczyzn): 2:07:39, ustanowiony przez Henryka Szosta w Ōtsu, 4 marca 2012 roku.

Ciekawostki o maratonach

Maraton to nie tylko rywalizacja, ale także niezwykłe historie i rekordy. Oto kilka ciekawostek:

Kathrine Switzer była pierwszą kobietą, która oficjalnie przebiegła Boston Marathon w 1967 roku, mimo że organizatorzy próbowali ją usunąć z trasy.
Najzimniejszy maraton odbywa się na Antarktydzie – temperatury podczas biegu mogą wynosić nawet -20°C.
Najwyżej położony maraton – Tenzing Hillary Everest Marathon startuje na wysokości 5364 m n.p.m. w bazie pod Mount Everestem.
Najstarszy maratończyk – Fauja Singh ukończył maraton w wieku 100 lat podczas Toronto Marathon w 2011 roku.
Największy maraton – New York City Marathon przyciąga ponad 50 000 uczestników rocznie.

Maraton pozostaje jednym z największych wyzwań sportowych, wymagających zarówno przygotowania fizycznego, jak i mentalnego. Jest symbolem wytrwałości i dążenia do przekraczania własnych granic, a jego popularność na całym świecie nieustannie rośnie.